ورود عضویت

مطالب پیشنهادی از سراسر وب

درمان انواع بیماری ها با مصرف آب قلیایی

✓ ارم بلاگ | در 60 ثانیه وبلاگ خودتو بساز !!

اعداد فرشته در عشق و روابط عاشقانه! ✓ورود به کانال یوتیوب

ثبت رپورتاژ آگهی در ارم بلاگ و امتیازات آن

وبلاگ سبک زندگی

۴ سال پیش

» تعریف و معنی · اصول · مراقبت از درخت بونسای

در مورد هنر زنده بونسای بیاموزید! ما در مورد چگونگی مراقبت ، پرورش و نگهداری درخت بونسای راهنمایی های آسان گام به گام توضیح می دهیم. بونسای درختان و گیاهانی هستند که در ظروف به شکلی پرورش می یابند که فوق العاده زیبا به نظر برسند وحتی زیباتر از گیاهانی که در طبیعت رشد می کنند. بنابراین ، پرورش بونسای یک سرگرمی بسیار هنری است.بونسای را میتوان به عنوان یک هنر در حال رشد درختان زینتی و کوتاه ، توسط ژاپنی ها رواج یافته معرفی کرد. فرض بر این است که گیاهان بونسای چرخه زندگی یکسانی دارند و شما میتوانید از انواع گیاهان مانند جونیورها ، فیکوس ، کاج ها ، کف دست ها ، نخل های چینی ، آزالیاها استفاده کنید.

بونسایی که بر روی سنگ (محیط صخره مانند) رشد کرده‌ است تداعی‌کننده درختانی است که در نوک کوه‌ها رشد می‌کنند. لغت ژاپنی بونسای از دو لغت "بن" به معنی سینی و یا گلدان با دیواره کوتاه و "سای" به معنی کاشتن گیاه تشکیل شده است و امروزه به معنی کاشت و نگهداری درخت مینیاتوری در گلدان است. به گفته برخی محققان ریشه این لغت در لغت چینی pen-tsai دارد و به گفته برخی دیگر در کشور چین نیز هنر سنتی با نام Penjing وجود دارد که چگونگی ساخت بونسای ژاپنی از آن گرفته شده است. بونسای در واقع بکارگیری همزمان و متعادل علوم باغبانی، طبیعت، زیبایی‌شناسی و تفکر ذن zen (تفکر لحطه به لحظه و ژرف نگری) می‌باشد تا درخت و یا منظره‌ای چشم‌نواز بوجود آید. هر درختی که در یک گلدان کاشته شود بونسای خوانده نمی‌شود و باید اعمالی همانند هرس، شکل‌دهی و تربیت بر روی آن انجام شود تا آن درخت بر طبق طرح (Style) مورد نظر رشد کند.

مطلب مرتبط دانلود دموی آهنگ یادم رفت از ماکان بند + متن آهنگ

با کنترل شرایط رشد گیاه، هرس قسمتهایی که مورد نیاز نیستند و تربیت شاخسار گیاه، درختی را بوجود آوریم که اندازه بسیار کوچکی دارد اما از نظر ظاهری شبیه همان چیزی باشد که به طور معمول در طبیعت رشد می‌کند. بونسای ممکن است برای آنکه به درختی بالغ تبدیل شود سالها به نگهداری و مراقبت نیاز داشته باشد و همچنین درختی که به شکل نهایی درآمده است را البته در صورت شیوه صحیح مراقبت، می توان سالها نگهداری کرد و حتی به عنوان یک میراث خانوادگی نسل به نسل انتقال داد.

نگهداری و پرورش درختان مینیاتور در گلدان بونسای خوانده می‌شود اما اگر همراه با درخت، وجود موارد دیگر همانند خاک، صخره، آب نیز اهمیت یابد.یکی از اهداف تولید بونسای، داشتن درختی در اندازه کوچک است که البته شکل و فرم اصلی درخت را همانند آنچیزی که به طور معمول در طبیعت و در فضای آزاد رشد می‌کند، به نمایش بگذارد. به عنوان مثال مجموعه‌ای از درختان بونسای که در یک گلدان رشد کرده‌اند از نظر ظاهری نمای جنگل را بوجود می‌آورند و یا بونسایی که بر روی سنگ (محیط صخره مانند) رشد کرده‌ است تداعی‌کننده درختانی است که در نوک کوه‌ها رشد می‌کنند. اینکه بونسای به چه صورت پرورش یابد تا بیننده در ذهن خود منظره‌ای خاص را مجسم کند

1.سایکیه Saikei

به معنی "منظر کاشته شده" است که در آن ترکیبی از درختان مینیاتور با خاک، سنگ،آب و گیاهان پوششی بکار می‌رود که در یک سینی و یا ظرفی همانند یک سینی قرار می‌گیرند. معمولا ظرف استفاده شده در این هنر سرامیکی با دیواره ‌های کوتاه است. شکل زمین (مواد موجود در کف سینی) در این هنر بسیار مهم است که در هنر بنسای بدین مسئله چندان اهمیتی داده نمی‌شود. یا به بیان دیگر در بنسای به وجود یک تک درخت تاکید می‌شود در حالیکه تاکید سایکیه بر روی یک منظر زنده است. سه نمونه سایکیه در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

2.بونسکی و بونکیه

در این هنرهای ژاپنی منظری در حد و اندازه بسیار کوچک در یک سینی خلق می‌شود اما گیاهان زنده در آنان استفاده نمی شود. در بونسکی برای خلق منظره از شن و سنگ و به شکل سنتی از سینی های سیاه رنگ برای خلق مناظری همانند کوهستان ساحل دریا و یا باغ استفاده می‌شود. سنگهای کوچک به جای کوه‌های غظیم‌الجثه مصرف می‌شوند و گاهی از قطعات مس رنگ شده برای ساختن خانه‌ها معابد پلها و سازه‌های مشابه بکار گرفته می‌شود . تمامی مناظر خلق شده در هنر بونسکی موقتی هستند اما با روشهای خاص قابل حفظ شدن هستند و پایدار می‌مانند که در آن صورت هنر دیگری با نام بونگا (Bona) (نقاشی بر روی سینی) و یا سونا اِ (Suna-e) نقاشی با شن بوجود می آید.دو نمونه از هنر بونسکی در تصویر زیر آمده است.

در هنر بونکیه صخره‌های بسیار کوچک و موادی همانند سیمان برای ساختن تپه‌ها و کوه‌های برآمده از ضمینه ساخته شده از سنگ و شن بکار گرفته می‌شود و همچنین در هنر بونکیه از مجسمه آدم، حیوان، ساختمان نیز استفاده می‌شود.

3.پنجینگ

ریشه در فرهنگ کشور چین دارد و می‌توان گفت شبیه هنر بونسای کشور ژاپن است که در آن از گلدان و یا سینی استفاده می‌شود و درختان و صخره ‌های مینیاتوری در آنان نگه‌داری می‌شوند . پنجینگ با بونسای تفاوتهایی دارد به عنوان مثال در پنجینگ به درختان اجازه داده می‌شود تا حالت رشد وحشی خود را حفظ کنند و از گلدان‌هایی با رنگ روشن و یا گلدانهایی که طراحی هنرمندانه‌ای دارند استفاده می‌شود. اما سادگی ظروف در بنسای بیشتر به چشم می‌خورد زیرا از گلدانهایی با لبه‌های کوتاه با خطوط تزئینی ساده و رنگهای کدر استفاده می‌شود همچنین تنه گیاهان به دلیل نحوه‌ پرورش بزرگتر هستند. نمونه‌ای از هنر پنجینگ را در تصویر زیر مشاهده‌ می کنید.

4.هن نان بو

هنر جالب توجه دیگری است که ریشه در کشور و فرهنگ ویتنام دارد و در طی آن نه تنها کاشت و پرورش گیاهان بلکه طراحی فضای سبز همانند خلق یک جزیره و یا حتی یک کوه آتش‌فشان در مقیاسهای بسیار کوچک انجام می‌شود. در واقع می‌توان گفت در این هنر، مناظر را به شکل مینیاتوری به وجود می‌آورند. در زبان ویتنامی واژه "هن" به معنی جزیره واژه "نان" به معنی کوهستان و واژه "بو" به معنی ترکیب آب، کوهستان و جنگل است که بر روی هم واژه " جزیره-کوهستان-منظره " را می‌سازد که در زمانهای گذشته به عنوان پیشکش برای پادشاهان و اشخاص مهم و ثروتمندان ساخته می‌شد اما با گذشت زمان به زندگی تمامی مردم راه یافت.

مطلب مرتبط کیف‌دستی «کوچک‌تر از دانه نمک» ۶۳ هزار دلار فروش رفت!

سبک و طرح بونسای متداولترین طرحهای بونسای

1-طرح راست قامت رسمی

این طرح یکی از نمونه‌های رایج در پرورش بونسای است و در طبیعت نیز به فراوانی مشاهده می‌شود بخصوص زمانی که درختان (همانند کاجها) در محیطی با نور کافی و بدون وجود محدودیت خاصی همانند تراکم بیش از اندازه شاخسار درختان رشد می‌کند. تنه اصلی درخت در این طرح راست و مستقیم است و به خوبی مشاهده می‌شود. قسمت پایین تنه ضخیم تر است و توسط ساختار ریشه حمایت می‌شود و هر مقدار که به بالای درخت نزدیک شویم ضخامت تنه نیز کاهش می‌یابد. حدود یک سوم قسمت پایین تنه بدون شاخه است و بعد از آن شاخه‌ها شروع می‌شوند. در انتهای تنه نیز باید یک شاخه وجود داشته باشد به بیان دیگر تمامی ارتفاع درخت نباید توسط تنه آن شکل گیرد و شاخه انتهایی نیز در ارتفاع درخت نقش دارد. چنین طرحی در هنر بونسای ، تصویری از عظمت، بلوغ و کیفیتی بی‌انتها را به نمایش می‌گذارد

2-تنه راست غیر رسمی

در این نوع طرح بونسای، تنه درخت مستقیم است اما تا حدودی با طرح تنه راست رسمی فرق می‌کند. تنه درخت خمیدگی ملایمی دارد. در واقع قسمت پایین تنه که ضخامت بیشتری نیز از قسمت بالای تنه دارد، با سطح خاک زاویه‌ای ملایم می‌سازد و بعد از داشتن پیچش و خمیدگی به شکل راست و مستقیم رشد می‌کند و شکلی همانند S می‌سازد. این طرح برای افرادی که به تازگی پرورش بونسای را آغاز کرده‌اند مناسب معرفی شده است. همچنین این طرح برای پرورش اکثر انواع درختان بخصوص درختان خزان‌پذیر و درختان گلدار همانند افرا، گوجه گلها، درخت به و نارون مناسب و قابل اجرا است.

3-طرح کج و خمیده

تنه درخت در این طرح با سطح زیرین (سطح خاک) زاویه 80-60 درجه می‌سازد می‌سازد و همانند این است که تنه درخت بوسیله وزش باد کج شده است و یا همانند این است که یک درخت در سایه رشد کرده است و به سمت مسیر تابش نور آفتاب کج شده است. ریشه ها باید به نحوی پرورش یابند که بتوانند این درخت و کج بودن آن را تحمل و نگهداری کنند. به بیان دیگر ریشه‌ها در تمامی جهات پراکنده نیستند و باید تنها در یک جهت و آن هم مخالف جهت خمیدگی تنه درخت تجمع یابند تا تعادل حفظ شود. تنه در طول خود می‌تواند صاف باشد یا تا حدودی نیز خمیدگی داشته باشد اما قسمت پایین آن همواره از قسمت انتهایی ضخامت بیشتری دارد.

4-طرح آبشار

طرح آبشار به آسانی قابل شناسایی است زیر تنه درخت به سمت پایین خم می‌شود و رشد می‌کند به طوری که از قسمت انتهایی گلدان نیز پایین‌تر می‌رود. این طرح تداعی کننده درختانی است که در لبه صخره‌ها و پرتگاه رشد می‌کنند و به دلیل ریزش سنگریزه و یا برف و یا وزش باد از قسمت بالای کوه، شاخسارشان به مرور زمان به سمت پایین خم شده است. پرورش بونسای با این شکل تا حدودی مشکل است زیرا شاخسار درختان به شکل طبیعی معمولا رو به بالا رشد می کنند و در طی پرورش بونسای باید آنان را مجبور به رشد به سمت پایین نمود. معمولا از گلدانهایی که ارتفاع بلندتری دارند در بونسای طرح آبشار استفاده می شود. تنه بونسای برای مدتی به شکل مستقیم (رو به بالا ) پرورش می‌یابد و سپس به سمت پایین متمایل می‌شود. طوقه درخت معمولا در لبه گلدان قرار می‌گیرد اما شاخسار به شکل متناوب چپ و راست و با خمشی به سمت بیرون از تنه S شکل درخت قرار می‌گیرند.

5-طرح نیمه آبشار

تنه درخت به سمت پایین خمیده می شود اما از ته گلدان پایین تر نمی‌رود و تداعی کننده درختانی است که در بر روی بلندی و در حاشیه رودخانه‌ها رشد می‌کنند. شاخه‌های چنین درختانی معمولا به شکل افقی بر روی سطح آب رشد می‌کنند. این طرح را برای اغلب گونه‌ها می‌توان اجرا کرد اما بخصوص برای گیاهانی همانند درخت عرعر، سرخدار، کاج و سایر درختان مخروط‌دار مناسب است.

6-طرح آبشار چند تنه

تمامی طرحهای آبشاری که در آنان درخت دارای چند تنه است بدین نام خوانده می‌شوند.

7-طرح تنه شکافته

معمولا تنه از قسمت پایه به دو نیم تقسیم شده است و تداعی کننده تنه درختانی است که در محیط طبیعت توسط عواملی همانند صاعقه و یا دیگر نیروهای خشن طبیعت شکاف خورده باشد. در هنر بونسای داشتن چنین درختی تداعی کننده سن زیاد و قدمت فراوان درخت است. این طرح را می‌توان برای درختان خزانداز، همیشه‌سبزهای پهن برگ و مخروط‌داران استفاده کرد.

8-طرح چوب مرده

این طرح درختی به نمایش گذاشته می شود که قسمت بیشتری از تنه آن پوسته ندارد. در طبیعت چنین حالتی توسط عوامل بیماریزا، آسیب‌های فیزیکی و شرایط سخت آب و هوایی و افزایش سن درخت ایجاد می‌شود. نواحی با پوست کلفت معمولا بر روی قسمتهایی از ریشه که از زیر خاک بیرون می‌آید تشکیل می‌شود. تابش نور موجب بی رنگ شدن برخی نواحی می‌شود. حداقل یک نوار باریک از پوست زنده باید وجود داشته باشد که قسمت شاخسار و برگسار را به ریشه ها متصل کند و آب و مواد غذایی را بین این دو قسمت جابجا نماید. از بین رفتن پوست گیاهان و کم رنگ شدن این نواحی در طبیعت به دلیل آب و هوای نامساعد است اما این عمل در زمان پرورش بونسای با کمک چاقوی تیز انجام می شود سپس بر روی نواحی بدون سولفات کلسیم ریخته می شود تا به کم رنگ شدن و سفید شدن این نواحی بیانجامد. این طرح تصویری دراماتیک و قوی ارائه می‌دهد.لازم به ذکر است که در یک بونسای می‌توان علاوه بر آنکه شاهد طرحهایی همانند راست رسمی و غیر رسمی، آبشاری بود این طرح را نیز مشاهده کرد. زیرا این طرح بیشتر مربوط به پوسته تنه است تا فرم و شکل تنه.

9-طرح ریشه در معرض دید

در طبیعت نواحی و تپه‌هایی که خاک سطحی با آب شسته می‌شود قسمتی از ریشه درختان از زیر خاک بیرون آمده و دیده می‌شود. زمانی که این طرح در بونسای اجرا می شود ریشه‌هایی که دیده می‌شوند از نظر طولی در حدود الی طول تنه هستند. قسمت بالای درخت می تواند به شکلهای مختلفی همانند تنه راست غیر رسمی و یا خمیده و یا آبشار مانند باشد. به مرور زمان ریشه‌هایی که از خاک بیرون مانده اند همانند تنه درخت چوبین و محکم می‌شوند. در این طرح نیز تنه بونسای می‌تواند به شکلهای مختلف راست رسمی و غیر رسمی، آبشاری و ... باشد و ریشه‌ها نیز به این صورت پرورش یابند.

10-طرح ریشه روی صخره

طرح از درختانی الهام گرفته است که بر روی صخره‌ها می‌رویند و ریشه آنان به دنبال آب به قسمتهای زیرین راه می‌یابد. از آنجاییکه ریشه‌ها با هوای آزاد در تماس هستند بنابراین نوعی پوسته اضافی بر روی سطح ریشه‌ها تشکیل می‌شود و به سرسختی و محافظت از آنان کمک می‌کند.در این طرح نیز تنه بونسای می‌تواند به شکلهای مختلف راست رسمی و غیر رسمی، آبشاری باشد و ریشه‌ها نیز به این صورت پرورش یابند. نوع دیگری از این طرح با نام آویخته به صخره “clinging-to-a-rock style ” Ishitsuki نام دارد که به نظر می‌آید درخت از صخره آویزان شده است تا آنکه بر روی آن بروید. درخت انجیر از جمله درختانی است که با استفاده از این طرح در هنر بونسای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

11-طرح ریشه در صخره

این طرح ریشه‌های درخت در شکافها و منافذ موجود در صخره‌ها رشد می کنند. بنابراین فضای کافی برای توسعه ریشه‌ها و جذب آب و مواد غذایی وجود ندارد. البته بر عکس آنچه که در طرح Sekijoju مشاهده می‌شود ریشه‌ها کمتر به فضای باز راه می‌یابند. درختانی که به این صورت رشد می‌کنند معمولا برای اب و بخصوص مواد غذایی همواره در تلاش هستند و برنامه‌های آبیاری و کوددهی آنان بسیار مهم است زیرا فضایی برای ذخیره اب و مواد غذایی در بستر کاشت و جود ندارد. صخره‌ای که درخت در آن رشد می‌کند معمولا در گلدانی بسیار کم عمق قرار می‌گیرد و در پایین صخره و درون گلدان اکثرا آب نگهداری می‌شود.در این طرح نیز تنه بونسای می‌تواند به شکلهای مختلف راست رسمی و غیر رسمی، آبشاری و ... باشد و ریشه‌ها نیز به این صورت پرورش یابند.

12-طرح تنه دوتایی

درختی که از یک ریشه دارای دو تنه است. تنه‌ها از قسمت ریشه از هم جدا شده اند. اگر به سیستم ریشه یک تنه متصل باشد و زمانی که تنه از زیر خاک بیرون می‌آید به دو قسمت تقسیم ‌شود اصطلاح Double Trunk (Sokan) بکار می‌رود. چنین طرحهایی درطبیعت وجود دارد اما کمتر در هنر بونسای مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنه‌ها از نظر ضخامت و طول تنه تا حدودی به هم شبیه هستند اما تفاوتهایی نیز دارند. تنه ضخیم‌تر مستقیم رشد می‌کند و تنه‌ای که ضخامت کمتری دارد کمی خمیدگی دارد. اگر از قسمت جلو به بونسای نگاه کنیم هر دو تنه به طور مشخص دیده می‌شوند. تنه‌ها نسبت به هم در وضعیت هایی مختلف و متنوع می توانند قرار بگیرند و فقط نباید به سمت یکدیگر رشد ‌کنند.

13-طرح تنه سه تایی

این طرح ممکن است سه ، پنج، هفت و نه عدد تنه با قطرهای مختلف از یک سیستم ریشه روییده باشد. اگر سه عدد تنه با سه قطر مختلف وجود داشته باشند به آنان چیدمان، پدر مادر و فرزند گفته می‌شود. اگر تعداد تنه‌ها در این طرح به پنج عدد برسد اصطلاحا Gokan نامیده می شود و اگر تعداد درختها به هفت عدد برسد اصطلاح Nanakan و اگر نه عدد درخت در طرح باشد اصطلاح Kyukan بکار می‌رود. قطر تنه‌ درختان با یکیدگر متفاوت است و معمولا یک درخت از دیگران ضخیم‌تر و بلند تر می‌باش.د درختانی همانند افرا و نارون برای این طرح مناسب هستند.

14-طرح چند تنه

طرح انبوه clump نیز خوانه می‌شود زیرا سه عدد و یا تعدادی بیشتر از سه عدد تنه که البته همواره عددی فرد را نشان می‌دهد به شکل نامنظم از یک سیستم ریشه بیرون می‌آیند. بنابراین در واقع درختی با چندین تنه در این طرح پرورش می‌یابد. تنه‌ای که ضخامت بیشتری از دیگر تنه‌ها دارد از دیگران نیز ارتفاع بیشتری دارد. در طبیعت درختانی همانند درخت به، اسپیره و یا دیگر درختچه‌ها چنین شکلی می‌توانند داشته باشند.

15-طرح کنده درخت

این طرح همانند طرح قبلی (چند تنه یا طرح انبوه) است اما تنه‌ها از سیستم ریشه‌ای مسطحی بیرون نمی‌آیند. ریشه شکلی گنبدی دارد و چندین تنه درخت از آن می‌رویند.

16-طرح کنده شناور

گاهی در طبیعت درختی که تنه‌ای شکاف خورده دارد می‌تواند به زندگی ادامه دهد و شاخسار آن به سمت بالا رشد کنند. بعد از مدتی ریشه‌های جدید رشد می‌کنند و جایگزین ریشه‌های قدیمی می‌شوند. از شاخسار قدیمی نیز شاخه‌های جدید بوجود می‌آید. ممکن است به ظاهر چندین تنه فرعی وجود داشته باشد اما توجه کنید که همگی مربوط به یک درخت هستند و یک طوقه وجود دارد. تنه‌های جدید می‌توانند به شکل مستقیم و راست رشد کنند اما اگر پیچشی در طول آنان وجود داشته باشد اصطلاح Netsunagari برای آن استفاده می‌شود.

17-طرح دو درخت

در طرح چند تنه multiple-trunk چندین درخت از یک گونه گیاهی استفاده می‌شوند. در طرح دو درخت همانند طرح تنه دوتایی twin-trunk که پیش‌تر از نام برده شد، دو درخت وجود دارد که یکی از دیگری بزرگتر و با ضخامتی بیشتر است. دو درخت ممکن است بسیار نزدیک یکدیگر قرار داشته باشند و بیشتر طرح تنه دوتایی را ایجاد کنند اما ممکن است فاصله بیشتری از هم داشته باشند که طرح دو درخت خوانده می‌شود.

18-طرح سه درخت

سه عدد درخت الی نه عدد درخت با نام گروه group شناخته می شوند تا جنگل. درختان در این طرح از نظر ضخامت و ارتفاع بسیار متغیر هستند اما از نظر تراکم برگسار و شکل تاج و دیگر صفات ظاهری شبیه یکدیگرند. در طرح سه عدد درخت معمولا دو درخت شباهت بیشتری به یکدیگر دارند و یکی از آنها از نظر اندازه و ضخامت با دیگری متفاوت است. اگر تعداد درختان به پنج عدد برسد با نام پنج درخت (Gohon-yose) خوانده می شود که همانند طرح سه درخت است اما در آن دو درخت بزرگتر از دیگران هستند. طرح هفت درخت Nanahon-yose و طرح نه درخت Kyuhon-yose خوانده می‌شود.

19-طرح جنگل

Yose به معنی جنگل است و این نوع بونسای طرح کوچکی از یک جنگل است. درختان از یکدیگر مستقل هستند و در بدست آوردن نور و آب و مواد غذایی با یکدیگر رقابت می‌کنند بنابراین درختان این نوع بونسای ضخامت و ارتفاعات متفاوتی از یکدیگر دارند. طرح جنلگل خود به دو زیر طرح تقسیم می‌شود طرح Yoma-Yose که درختان آزادانه به اطراف گلدان رشد می کنند و طرح Tsukami-Yose که معمولا ضخامت درختان همانند یکدیگر است و از قسمت مرکزی به سمت خارجی رشد می‌کنند و همانند گروهی از درختان کوچک هستند که در بالای تپه‌ای قرار دارند. گلدانی که در بونسای طرح جنگل استفاده می‌شود گلدانی کم عمق می‌باشد و اکثرا درختانی از یک گونه در این طرح مورد استفاده قرار می‌گیرد.

20-طرح قلم

طرحی که توصیف و توضیح آن کمی مشکل می‌باشد. در طبیعت درختان هنگامی بدین شکل درمی‌آیند که تراکم گیاهان و در نتیجه رقابت برای بدست آوردن نور و مواد غذایی زیاد است. بنابراین درخت با افزایش قامت خود و دستیابی به نور بیشتر، می‌تواند زنده بماند. در نتیجه تنه درخت با کمی پیج و تاب و خمیدگی و بدون وجود شاخسار در طول آن به سمت بالا رشد می‌کند و شاخسار به شکل تنک فقط در انتهای تنه قرار دارند و شاخه‌ها تا حدودی نیز به سمت پایین متمایل هستند. زمانی که چنین نوع بونسای پرورش می‌یابد برای زیبا تر شدن گیاه، پوست برخی از شاخه‌ها برداشته می‌شود تا اینگونه به نظر برسد که گیاه برای بدست آورد نور و غذا و زنده ماندن سرسخت شده است. از گلدانهای کوچک و گرد در این نوع طرح بونسای استفاده می‌شود.

21-طرح جارویی

درختان در این طرح تنه‌ای مستقیم و راست دارند و شاخسار آن همانند یک بادبزن ژاپنی و یا چتر به اطراف رشد می‌کند. این طرح مناسب درختان خزان‌داری است که شاخسار انعطاف پذیر و فراوان دارند. در انتهای تنه شاخسار آغاز می‌شود و شاخه‌ها در تمامی جهات پراکنده هستند و از نظر ارتفاع و در مقایسه با طول تنه درخت، با آن برابری می‌کند.

22-طرح پیچنده

طرح بیشتر از دیگر طرحهای بونسای به آنچه که از کشور چین آمده است شباهت دارد و طرح اژدها نیز خوانده می‌شود. بونسای اژدها (اژدهای سبز) نمادی از ثروت و رفاه است. در این طرح در طول تنه درخت چند پیچش وجود دارد. طرح هشت پا از طرحهای فرعی طرح پیچنده است که معمول نیست. بونسای هشت پا تنه‌ای کوتاه و ضخیم دارد و در قسمت بالای تنه چندین شاخه‌ که پیچ و خم دارند قرار گرفته‌اند. در طرح حلقه‌ای شبیه طرح پیچنده است با این تفاوت که پوسته درختان در این طرح نیز پیچ می‌خورند همانند اینکه یک مار به دور شاخه پیچیده است.

23-طرح مسیر وزش باد

نشان از درختانی است که در طبیعت در شرایطی نامساعد رشد کرده‌اند. همانند منطقه‌ای که بادهای شدید در ان می‌وزد و به همین دلیل درخت به یک سمت تا حدودی خم می‌شود. در تمامی طول درخت و در اطراف آن شاخه‌ها رشد می‌کنند اما در نهایت همه انها نیز همانند اینکه تحت تاثیر وزش باد قرار گرفته‌اند به یک سمت خم می‌شوند. در طبیعت در مناطقی که اکثر مواقع سال بادهای شدید می‌وزد گیاهان به این شکل در می‌آیند. بادها شاخه‌های جوان را خم می‌کنند و این شاخه‌ها به مرور به همین شکل رشد کرده و بزرگ می‌شوند.

24-طرح شاخسار مجنون

شاخسار مجنون یا شاخسار آویخته در طبیعت در درختان بید مجون و درختانی مشابه آن دیده می‌شود. تنه اصلی در این طرح به شکل راست قامت رسمی، راست قامت غیر رسمی، خمیده و نیمه آبشار است.

بونسای‌ها با توجه به اندازه و ارتفاعی که دارند نیز دسته بندی می‌شوند. البته بین متخصصین امر در مورد چگونگی این سیستم دسته‌بندی اخلاف نظرهایی وجود دارد و آنچه را که در ادامه مشاهده می‌کنید متداولترین این تقسیم‌بندی‌ها است.

کوچکترین بنسای را می‌توان در یک انگشت‌دانه خیاطی پرورش داد اما به یاد داشته باشید هر مقدار که اندازه بونسای کوچکتر شود پرورش و نگهداری از آن نیز بسیار سخت‌تر خواهد شد.

آبیاری به موقع و مناسب بونسای

یکی از مهمترین مسائلی است که منجر به پرورش گیاهی سالم خواهد شد. آقای Nobuyuki Kajiwara که از پرورش دهندگان معروف بونسای است در مورد اهمیت آبیاری بونسای می‌گوید:" آبدهی بونسای 50٪ هنر پرورش بونسای را تشکیل می‌دهد که یادگیری آن نیز مشکل است." حتی به گفته برخی از متخصصین ژاپنی یادگیری آبیاری بسیار صحیح و دقیق بونسای حدود سه سال طول می‌کشد! بونسای آب مورد نیاز خود را از خاک بدست میآورد. آب توسط نیروی اسمز به تمامی قسمتهای گیاه راه می‌یابد. در آب عناصر غذایی مورد نیاز نیز وجود دارد که آنها را به برگها برده و سپس شیره گیاهی ساخته شده در برگها را به سمت ریشه‌ها برمی‌گرداند. حدود 85-55٪ وزن گیاه را آب تشکیل داده است. محتویات آب ساقه و برگها نیز در حدود 90-70٪ است و وجود آب کافی ومناسب منجر به تردی بافتهای گیاه نیز می‌شود. آبیاری کم یا زیاد نیز رشد آن را با مشکل مواجه خواهد کرد. کمبود آب در طی چند روز بونسای را از بین خواهد برد و بیش‌بود آب نیز به دلیل پوسیدگی ریشه گیاه موجب مرگ بونسای می‌شود. البته برای بروز مشکل به دلیل بیش بود آب نسبت به کمبود آب مدت زمان طولانی‌تری مورد نیاز است و تشخیص آن تا حدودی نیز مشکل‌تر می‌باشد زیرا ممکن است با سایر بیماریهایی که ریشه گیاه را تحت تاثیر قرار می‌گیرند اشتباه گرفته شود.

تشخیص زمان آبیاری

تشخیص به موقع زمان آبیاری به ما کمک می‌کند تا گیاهی سالم داشته باشیم و اصولا باید گیاه را زمانی آب داد که به آن نیاز داشته باشد. یکی از بهترین روشهای تعیین زمان آبیاری بررسی وضعیت رطوبت خاک گلدان بونسای است. سطح خاک بونسای را بررسی کنید و ببینید که خشک است یا خیر ؟ معمولا زمانی که خاک خشک است رنگ آن روشن‌تر می‌شود. همچنین وزن بونسای در صورت خشک بودن خاک و نیاز آن به آب سبک‌تر است. روش دیگر فشار دادن سطح خاک با شصت دست است. اگر خاک مرطوب باشد آنرا با پوست دست خود احساس خواهید کرد. اما اگر رطوبت خود را از دست داده باشد رطوبتی با پوست دست احساس نمی‌شود. یکی از روشهای جالب دیگر برای تشخیص میزان رطوبت بستر خاک بونسای استفاده از چوبهای غذا خوری ژاپنی Chopstick است. این چوبها را می‌توان در خاک گلدان البته در جایی نزدیک لبه گلدان که به ریشه ها نیز آسیب نرسد، فرو کرد و بعد از 20-15 دقیقه آنها را بیرون کشید. اگر بر روی چوبها رطوبت مشاهده کردید نیاز به آبیاری نیست. اما زمانی که با هر یک از روشهای یاد شده متوجه کمبود میزان رطوبت در خاک گلدان شدید زمان مناسبی برای آبیاری خاک بونسای است.

چه موقع در شبانه روز بونسای را آب دهیم؟

آبیاری در صبح زود این اطمینان را بوجود می‌آورد که گیاه در طی مدت روز و برای انجام عمل فتوسنتز آب کافی در اختیار خواهد داشت. اگر در فصول نه چندان گرم سال آبیاری در اواخر بعد از ظهر انجام شود، به دلیل باقی ماندن آب در بستر خاک در طی شب، احتمال افزایش خطر پوسیدگی ریشه وجود دارد. در فصول گرم همانند تابستان بعد از آنکه گیاه را در صبح زود آبیاری کردید، اواسط روز نیز خاک را بررسی کنید و اگر علائم کاهش میزان رطوبت همانند خشک شدن سطح خاک را مشاهده کردید مجددا گیاه را آب دهید. به احتمال زیاد گیاه در روزهای گرم تابستان دو مرتبه در طی روز به آبیاری نیاز دارد و به طور کل در طی فصل تابستان بهترین زمان انجام عمل آبیاری صبح زود و ابتدای عصر است اما به هر حال قبل از آبیاری گیاه وضعیت خاک گلدان را بررسی کنید تا آب بیش از اندازه نیاز گیاه مصرف نکنید. در زمستان باید فواصل آبیاری را بیشتر کرد زیرا به دلیل کاهش دمای محیط تبخیر آب و مصرف آب گیاه کمتر می‌شود و بنابراین گیاه و همچنین خاک گلدان آب کمتری از دست می‌دهند.داشتن برنامه‌ای منظم در ابیاری بونسای به داشتن گیاهی سالم کمک می‌کند. برخی از پرورش دهندگان توصیه می‌کنند که در تمامی روزها در یک ساعت و زمان مشخص گیاه آبیاری شود.

چگونه بونسای را آب دهیم؟

عبارت ژاپنی در مودر آبیاری بونسای وجود دارد که می‌گوید:" بونسای را به سه دلیل آبیاری کنید: آبیاری گلدان، آبیاری خاک و آبیاری ریشه‌ها" . بهترین روش آبیاری بونسای به این صورت است که ابتدا باید آب را بر روی سطح خاک اسپری کرد تا سطح خاک مرطوب شود. اگر آبیاری در همین مرحله قطع شود ریشه‌های گیاه برای بدست آورد رطوبت مورد نیاز به سمت سطح بستر کاشت می‌آیند و در نهایت گیاه سیستم ریشه‌ای ضعیف و سطحی خواهد داشت که به کمبود آب نیز بسیار حساستر از گیاهی است که سیستم ریشه‌ای قوی و عمیق دارد. سپس به نحوی آبیاری را ادامه دهید تا خاک درون گلدان به خوبی مرطوب شود . در این مرحله دادن آب از قسمت بالای سطح خاک موجب نفوذ هوای بیشتر به درون بستر خاک و در نتیجه بهره‌مندی ریشه‌ها از اکسیژن بیشتری خواهد شد. در مرحله آخر آبیاری را باید در حدی ادامه داد تا آب کافی برای استفاده گیاه به خاک داده شود. آبیاری مرحله بونسای را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. در تصویر A یک گلدان را نشان داده است که به آب نیاز دارد. معمولا خاک زمانی که به آبیاری نیاز دارد رنگ روشنتری دارد. در تصویرB مرحله اول آبیاری (اسپری کردن سطح خاک) را می‌بینید. اگر مرحله اول را انجام ندهید و در یک مرحله حجم زیادی از آب را مصرف کنید بیشتر آب از کناره‌های خاک گلدان رد می‌شود و از منافذ انتهایی خاک خارج می شود و تمامی بستر را مرطوب نخواهد کرد و در نتیجه آب کافی نصیب گیاه نخواهد شد. بعد از آنکه سطح خاک مرطوب شد مرحله دوم آبیاری اجرا می‌شود که در طی ان باید تمامی خاک مرطوب شود و در نتیجه تمامی خاک به دلیل مرطوب شدن رنگ تیره‌تری به خود می‌گیرد (تصویر C) . مرحله دوم معمولا 20-10 دقیقه طول می‌کشد. سپس وارد مرحله سوم می شود که در طی آن مقدار مناسبی از آب استفاده می‌شود تا ریشه‌های گیاه به میزان کافی از آب بهره‌مند شوند (تصویر D). شما می‌توانید با توجه به شرایط محیطی و یا میزان خشکی بستر خاک افزایش داده و به عنوان مثال آن را در 5 مرحله انجام دهید تا تمامی قسمتهای بستر مرطوب شود و آب کافی نیز در اختیار گیاه قرار برگیرد.

گاهی مشکلاتی همچون کاهش کیفیت خاک به دلیل کاهش شدید مواد غذایی ، تراکم ریشه و پیچش ریشه‌های بونسای (این مسئله به دلیل ماندگاری زیاد بونسای در گلدان و اشغال تمامی حجم درونی فضای گلدان توسط رشد ریشه‌های بونسای ایجاد می‌شود) و خشک شدن بیش از اندازه خاک گلدان بوجود می‌آید. بخصوص زمانی که خاک گلدان بیش از اندازه خشک شده است گاهی آبیاری آن حتی با رعایت سه مرحله آبیاری که قبلا توضیح داده شد کار ساز نیست زیرا بیشتر حجم آب از کناره‌های گلدان به سمت پایین سرازیر شده و محیط اطراف ریشه‌ها مرطوب نخواهند شد. (تصویر زیر) ادر چنین شرایطی یکی از کارهایی که برای چنین گیاهی انجام می شود قرار دادن تمامی گلدان البته تا جایی که تنه گیاه از خاک بیرون می‌آید در داخل ظرفی پر از آب است تا آب به تمامی مناطق بستر کاشت و ریشه نفوذ کند و تا زمانی که دیگر حبابی بر روی سطح آب پدیدار نشود آنرا در زیر آب نگهداشت و سپس از آب خارج کرد. معمولا این عمل حدود 5 دقیقه طول می‌کشد. هنگامی که گلدان را از ظرف آب در می‌آوریم، آب از منافذ زه کش انتهای گلدان بیرون می‌آید و هوای تازه و اکسیژن و مواد غذایی اطراف ریشه‌ها را فرا خواهد گرفت . گاهی برخی افراد این روش را برای آبیاری بونسای پیشنهاد می‌کنند اما این کار را انجام ندهید. قرار دادن گلدان بونسای در ظرفی پر از آب در شرایط خاصی که از آنها نام بردیم گاهی انجام می شود. بعد از انجام چنین کاری می‌بایست در اولین فرصت ممکن که معمولا بهار سال آینده است گلدان بونسای را عوض کرد و خاکی تازه و با زهکش مناسب برای آن استفاده نمود.